Aşk ve Gurur ~ Jane Austen

Çeviren: Nihal Yeğinobalı

Özgün Adı: Pride and Prejudice

Kapak Resmi: Sir Thomas Lawrence

Yayın Yılı: 6.Basım / Kasım 2012

Yayınevi: Can Yayınları

Sayfa Sayısı:451

Jane Austen ile çok geç tanıştım ben... Bunu da klasikleri dayatmalarına, okutmaya çalışmalarına bağlıyorum eğitimcilerin. Çünkü dünya klasiklerinden de çok uzağım, üzülüyorum bu halime. Bu kitapları çok çok önceden okumuş olmalıydım, belki lisede ama neyse, geç olması hiç olmamasından iyidir.

Akıl ve Tutku'yu da okumuş ve yazmıştım, belki hatırlarsınız. O kitabı sevmiştim, o zaman da Austen için "geveze ve zeki bir kızla sohbet ediyormuş gibi hissettiriyor" demiştim. Aşk ve Gurur ise, Akıl ve Tutku'dan kat kat iyi geldi bana. Daha çok eğlendim, sayfaları heyecanla çevirdim, güldüm ve en önemlisi de kitabın başından hiç kalkmadan, kapatıp başka bir şey yapmaya ihtiyaç duymadan, bir oturuşta 80 sayfa 100 sayfa okuduğum oldu. Normalde roman bile okusam, genelde bir oturuşta, soluksuzca sayfaları çeviremiyorum, muhakkak dikkatim dağılıyor, bir saatlik bir okuma yapmış bile olsam o bir saat parçalara bölünmüş oluyor. Fark ettim ki özellikle son yıllarda soluksuz ve kesintisiz, kendimi kaptırarak kitap okuduğum çok ender. Bu yüzden böyle anlar benim için değerli, çünkü zaten böyle okuyunca daha çok keyif alıyorum.

Kitabın çevirisi biraz farklıydı sanki. Akıl ve Tutku'da bu farklılık hissini yaşamamıştım, demek ki onun çevirisi böyle değildi. Akıl ve Tutku'yu Hamdi Koç çevirmiş. Hangisini tercih ederdin derseniz, herhalde Hamdi Koç derim çünkü, bilemiyorum, çevirmenin kullandığı bazı sözcükler, biraz da günümüze uzak oluşu nedeniyle garip geldi bana. Ama belki günümüze uzak oluşu nedeniyle daha doğrudur, sonuçta kadın da 1813'de yazmış kitabı.

Ben bu kitabın filmini, kitabı okumadan önce izlemiştim hem de iki üç kez. Zaten beni Jane Austen okumaya teşvik eden de o film oldu. Beni klasik okumaya teşvik eden de "bi kahve bi kitap" oldu. Böylece Jane Austen, en sevdiğim, her kitabını okumak istediğim yazarlar arasına eklendi.

Aşk ve Gurur, Akıl ve Tutku'dan kat kat eğlenceli demiştim, sanırım bunun en büyük nedeni karakterlerdeki canlılık, ince alaycılık ve hiç bitmeyen hareketlilikti. Ben kitap hakkında fikri olmayan biri olacağına ihtimal vermesem de sanırım biraz bahsedeceğim.

Arka kapakta "Aşk ve Gurur, taşralı bir beyefendinin kızı olan Elizabeth Bennet ile varlıklı ve soylu toprak sahibi Fitzwillam Darcy arasındaki çatışmayı anlatır." diyor. Kitapta bahsi geçen taşralı aileyi şöyle bir düşünürsek, beş kız kardeş, kuş beyinli bir anne ve alaycı fakat ilgisiz bir baba düşünün. Bu kızlardan biri iyimserlik timasali, diğer ikisi mankafa, bir tanesiyse iyice sönük. Biri, babalarının göz bebeği, en akıllıları, olayları olduğu gibi görme yetisine sahip, yargılarında adil, zeki ve capcanlı! O Elizabeth işte. Ve soylu toprak sahiplerinin onların yaşadığı kasabaya gelmesiyle aile biraz karışıyor. Subaylar, balolar, aşk, gönül kırıklıkları...

Soylu beylerden biri (Bay Bingley) ailenin en büyük kızı Jane'e aşık oluyor, Jane de ona karşı boş değil. Fakat Bay Bingley'nin kız kardeşleri bu evliliğe pek sıcak bakmıyorlar, bunlardan biri de gözünü Bay Darcy'e dikmiş durumda. Böyle olunca çeşitli dolaplar dönüyor ve Bay Bingley ile Jane'in arasına birkaç kara kedi giriyor. Tüm bunlar olurken, Bay Darcy, sessiz sedasız, yavaş yavaş gönlünü Elizabeth'e kaptırıyor. Ancak Elizabeth, ona karşı oldukça önyargılı. Bir balo esnasında Bay Darcy'nin kendisini dans edilecek kadar güzel bulmadığını duyuyor, daha sonra bu konuda şöyle diyor "Onun gururlu oluşunu hoş görebilirdim, benim gururumu incitmemiş olsaydı." Ve ikisinin arasındaki çekişme böyle başlıyor. Bay Darcy onu bir sonraki görüşünde, tüm kusurlarını ortaya dökmek için inceliyor ama sadece "Elizabeth'in çok güzel gözleri" kalıyor aklında. Elizabeth ise ona karşı daima mesafeli.

Eliza'nın ailesi korkunç. Anneleri gerçekten korkunç bir kadın, iki kız kardeşi tavırlarında aşırıya kaçan, sevimsiz ve hafifmeşrep tipler. Bay Darcy bu yüzden, Eliza'nın ailesinin kendisine yakışmayacağı düşüncesiyle ondan uzak durmaya çabalıyor fakat en sonunda "Yarayı yok. Duygularıma gem vuramıyorum. Sizi ne derece beğendiğimi, nasıl ateşle sevdiğimi söylememe izin veriniz." diyerek aşkını itiraf ediyor, Eliza'nın ailesi hakkında korkunç şeyler söyledikten sonra ona evlenme teklif ediyor, bu teklifin kabul edileceğinden son derece emin. Fakat Elizabeth, ona zehir zemberek bir yanıt vererek evlenme teklifini geri çeviriyor. Sonra olaylar olaylar...

Bu bir aşk romanıysa, hayatımda okuduğum en güzel aşk romanı. Günümüzde yazılan, adına "tarihi aşk romanı" denen kitaplarla bunu kıyaslayınca insan bir durup düşünüyor. Gerçekten.

Aşk ve Gurur, benim tekrar tekrar okumak isteyeceğim kitaplardan.

Bu kez bir farklılık yaparak, kitapla ilgili düşüncelerimle alıntıları farklı yazılar halinde yayınlamıyorum. Alıntıları da bu yazının sonuna iliştirerek, yazıya son veriyorum.

• Dans etmekten hoşlanmak demek, âşık olmaya doğru atılmış bir adım demekti! (sf.19)
• Elizabeth içeri girdiği zaman babası, "Gel beri, kızım" dedi. "Seni çok önemli bir mesele için çağırttım. Anladığıma göre Bay Collins sana bir evlenme önerisinde bulunmuş. Doğru mu bu?"
  Elizabeth, evet yanıtını verdi.
  "Güzel! Sen de bu evlenme önerisini geri çevirmişsin, öyle mi?"
  "Öyle efendim."
  "Bu da güzel. Şimdi ana noktaya geliyoruz. Annen senin bu öneriye mutlaka evet demeni istiyor. Öyle değil mi, Bayan Bennet?"
  "Evet, evet! Ya kabul etsin ya da bir daha onun yüzüne bakmam."
  "Üzgünüm ama önünde çok zor bir seçim var Elizabeth. Şu günden başlayarak, ister istemez, ya annenle ya da babanla küsmek zorundasın. Annen, Bay Collins'le evlenmezsen bir daha yüzüne bakmayacak; ben de evlenirsen!" (sf.144)

10/10